Tâm lý hành vi trên TTCK và Tín hiệu “Ngày bùng nổ theo đà”

 

Thị trường Chứng khoán Việt Nam trong 2 tuần qua với sự biến động mạnh, dù là 1 NĐT lâu năm hay là 1 NĐT mới chúng ta đều không tránh khỏi những “cảm xúc” tiêu cực mà thị trường mang lại. Cùng với đó là tình hình Covid-19 vẫn đang phức tạp, khắp nơi truyền thông đều là những con số tăng lên/giảm xuống hằng ngày. Điều này ít nhiều sẽ tiếp tục tác động lên kế hoạch đầu tư của NĐT trong giai đoạn này. “Trong nguy, có cơ” – nhiều NĐT có thể chán nản và rút tiền trong tuần tới, nhưng chúng ta lại không đánh giá được rằng, đây là cơ hội lớn trong thời điểm hiện tại.

Thông tin có thể khác, tình hình kinh tế có thể khác, nhưng TTCK thì không có gì thay đổi, ở đó vẫn là những chu kỳ tăng giá và giảm giá, những biến động do tâm lý con người tạo ra. Chính vì vậy, việc để thông tin và cảm xúc làm chủ cho quyết định đầu tư, sẽ làm giảm lợi suất của chúng ta. Để cùng trao đổi và phân tích các tình huống ở hiện tại, từ đó giúp chúng ta có đánh giá mang tính “lý trí” hơn, em xin gửi đến bài viết: TÂM LÝ HÀNH VI TRÊN TTCK VÀ TÍN HIỆU “NGÀY BÙNG NỔ THEO ĐÀ”.

Nội dung bài viết gồm 3 phần chính:
I. HOÀN CẢNH CÓ THỂ KHÁC, NHƯNG TTCK VẪN KHÔNG CÓ GÌ THAY ĐỔI.
II. NGÀY BÙNG NỔ THEO ĐÀ – TÍN HIỆU XÁC ĐỊNH THỊ TRƯỜNG TẠO ĐÁY.
III. HÀNH ĐỘNG THỜI ĐIỂM NÀY.
==============================================

I. HOÀN CẢNH CÓ THỂ KHÁC, NHƯNG TTCK VẪN KHÔNG CÓ GÌ THAY ĐỔI.

Trước khi đi vào nội dung, em xin nhắc lại TTCK Việt Nam vẫn đang trong một nhịp điều chỉnh bình thường, hiện chỉ số VNINDEX vẫn đang là Uptrend, để hiểu rõ hơn mời Quý NĐT đọc lại bài viết tuần trước: TẠI ĐÂY.

Trong 2 tuần qua, với tình hình Covid-19 tại TP.HCM vẫn phức tạp, em đã nhận được nhiều sự trao đổi của NĐT, đa phần các ý kiến sẽ như: Tình hình dịch đợt này khác các đợt trước, bùng phát sẽ mạnh hơn, khả năng vỡ trận cao, nhiều doanh nghiệp sẽ không hoạt động sản xuất được, sự tăng trưởng sẽ giảm đi,… Chung lại là những ý kiến rất tiêu cực và đánh giá trị trường đã tạo đỉnh, tâm lý hoang mang.

Tuy nhiên, có một điều mà các NĐT chúng ta không nhận ra, đó là TÂM LÝ của chính chúng ta, đúng là tình hình dịch bệnh đợt này đã khác các đợt trước (thực tế thì sự kiện nào xuất hiện sau đều khác sự kiện trước), nhưng những sự lo lắng, hoang mang, sự tiêu cực, giao dịch theo cảm xúc vẫn giống nhau hoàn toàn.

Nhớ lại Đợt dịch bùng phát lần đầu tiên vào Tháng 3/2020, sau đó là chỉ đạo Cách ly toàn xã hội vào ngày 01/04/2020, cũng là những tâm lý tiêu cực đó, sự hoang mang đó, nhiều NĐT cũng trao đổi và đánh giá tình hình dịch này sẽ không có sản xuất kinh doanh được, thị trường sẽ rơi thảm khốc,… NHƯNG kết quả là gì, VNINDEX tạo đáy vào ngày 06/04/2020 và chính thức bước vào xu hướng tăng hơn 100% 1 năm sau đó.

Nhà đầu tư huyền thoại Jesse Livermore đã từng nói: Không có gì mới trên phố Wall hoặc trong hoạt động đầu cơ cổ phiếu. Điều gì đã diễn ra trong quá khứ sẽ tiếp tục lặp lại một lần nữa và lần nữa. Điều này là vì bản chất con người không thay đổi. Về câu nói này của ông, có hàm ý về TTCK là không có gì mới, vẫn sẽ là tăng/giảm theo chu kỳ, theo Cung-Cầu, bởi vì thị trường được tạo thành từ các NĐT, và bản chất của chúng ta là không thay đổi. Dĩ nhiên hoàn cảnh của năm nay sẽ khác năm trước, nhưng cách mọi người phản ứng với những thay đổi trên thị trường chứng khoán sẽ không bao giờ thay đổi.

Ở thời điểm này, các NĐT khắp nơi sẽ là các Chuyên gia Dự đoán đỉnh dịch; Chuyên gia Phân tích vĩ mô một cách chủ quan; Chuyên gia Phân tích tình hình hậu Covid theo một cách dự đoán chứ không có cơ sở nào,… nhưng không ai là Chuyên gia của chính mình, cho tài khoản đầu tư của mình mà giao dịch một cách không có kế hoạch và cảm xúc dẫn đến thua lỗ.

Chính vì vậy, trong thời điểm này, thay vì chúng ta chán nản và ngừng đầu tư chứng khoán, hay mang một tâm lý tiêu cực và hoang mang cho tuần giao dịch tiếp theo, sẽ rất khó để có quyết định đúng đắn. Thay vào đó, chúng ta hãy lên kế hoạch và những hành động cụ thể vào thời điểm này. Sẽ hành động gì khi thị trường điều chỉnh tiếp theo? Các tiêu chí để xác định VNINDEX tạo đáy là gì? Tỷ lệ tiền mặt/cổ phiếu như thế nào là an toàn để chờ ngày VNINDEX tạo đáy?.... Đây mới là những điều chúng ta cần tìm kiếm.

II. NGÀY BÙNG NỔ THEO ĐÀ – TÍN HIỆU XÁC ĐỊNH THỊ TRƯỜNG TẠO ĐÁY.

Là một NĐT theo dõi chuỗi bài viết của em, thì khái niệm “NGÀY BÙNG NỔ THEO ĐÀ” (Follow Through Day – FTD) không có gì quá xa lạ, và đây là một công cụ rất hiệu quả để xác định Thị trường tạo đáy. Điều này đã được minh chứng qua nhiều đợt điều chỉnh trước đây, và đây không phải là một công cụ dự đoán, mà sẽ dựa trên các tiêu chí và số liệu thị trường để lại – chúng ta chỉ biết đáy khi đã đi qua đáy:

Theo như hình trên, đã 3 lần xuất hiện Ngày bùng nổ theo đà chính xác cho 3 lần điều chỉnh lớn từ năm 2020, các ngày như 06/04/2020, 03/08/2020 và 03/02/2021 – đây cũng là các đợt tạo đáy của 3 lần bùng phát Covid-19 trước đó. Em đều cập nhật chính xác đến NĐT vào thời điểm đó.

Các tiêu chí để xác định Ngày bùng nổ theo đà như sau:

1. Đáy mới: Khi thị trường chung đnag trong xu hướng giảm, hãy tìm kiếm ít nhất các chỉ số chính (VNINDEX, VN30, VN100) thiết lập đáy mới.

2. Đợt Nỗ lực phục hồi: sau ngày thiết lập đáy mới, hãy tìm kiếm 1 ngày mà chỉ số thị trường đóng cửa cao hơn, đây có thể là dấu hiệu cho thấy chỉ số thị trường đang chặn đa giảm lại, đã tạo “đáy” xong và đang trên đường bật tăng trở lại.

3. Ngày Bùng nổ theo đà (Follow Through Day – FTD):

- Thường xuất hiện sau ngày thứ 3 của Đợt phục hồi, phổ biến nhất là xuất hiện trong khoảng thời gian từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 7, nhưng đôi khi có thể xuất hiện muộn hơn.

- Chỉ số phải có 1 ngày tăng giá mạnh, thông thường phải từ 1.2% - 2%, với khối lượng cao hơn ngày trước đó.

Chính vì vậy, thời điểm này chúng ta cũng sẽ tiếp tục Phòng thủ và Chờ đợi “NGÀY BÙNG NỔ THEO ĐÀ” (Follow Through Day – FTD) xuất hiện, nó được xem như là 1 kim chỉ nam để xác nhận thị trường quay trở lại xu hướng tăng giá mới – để từ đó, nhắc NĐT chúng ta đã tới lúc quay trở lại thị trường. Giữa những lúc căng thẳng, những thông tin còn chưa rõ ràng, thì thị trường đã quay lại xu hướng tăng trong những nghi ngờ của số đông.

III. HÀNH ĐỘNG THỜI ĐIỂM NÀY.

Hiện tại, theo như em quan sát thì VNINDEX đang rất gần với Ngày bùng nổ theo đà, nhưng chúng ta cũng cần phải đợi các tiêu chí đầy đủ và chính xác nhất, lúc đó sẽ là tổng tiến công trở lại. Vậy trong thời điểm chờ đợi này, chúng ta cần hành động gì để Phòng thủ tốt và Phản công mạnh mẽ nhất:

1. Xem xét lại tỷ lệ Cổ phiếu/Tiền mặt trên tài khoản của mình. Trong bản tin Chiến lược Tháng 7, em đã đưa ra kế hoạch cụ thể: Sự ưu tiên hàng đầu là Bảo vệ thành quả đã có được, hoặc chí ít là phải Bảo vệ vốn, đối với sự biến động như hiện nay, chúng ta cần giữ tỷ lệ tiền mặt cao hơn cổ phiếu, ưu tiên tỷ lệ tiền mặt:cổ phiếu là 5:5 (hoặc có thể là 7 tiền 3 cổ), hạn chế sử dụng margin cao thời điểm này, vì margin là yếu tố tác động rất mạnh lên kế hoạch của chúng ta.

2. Đối với những Nhà đầu tư chưa tham gia, giữ 100% tiền mặt: Nếu so VNINDEX với thời điểm cách đây 1 tháng, thì mặt bằng các cổ phiếu đã được chiết khấu giá rất tốt do biến động của thị trường chung. Chúng ta vẫn sẽ Xem xét tỷ lệ giải ngân như ở trên, có thể tích lũy 1 lượng cổ phiếu theo tỷ lệ hợp lý.

3. Khi đã Xem xét xong, chúng ta vẫn dành thời gian để theo dõi thị trường, đây không phải là thời điểm rời bỏ thị trường, hãy quan sát và học hỏi, trau dồi kiến thức, phân tích hành vi của chúng ta để rút kinh nghiệm cho những đợt điều chỉnh sau này. Và cuối cùng là Chờ đợi sự xuất hiện của NGÀY BÙNG NỔ THEO ĐÀ – tín hiệu xác định thị trường tạo đáy thành công để giải ngân mạnh trở lại.

“Theo nghiên cứu của IBD về tất cả chu kỳ thị trường tăng giá từ năm 1880 đến nay đã phát hiện, không có xu hướng tăng bền vững nào mà không bắt đầu bằng Ngày bùng nổ theo đà” – Trích Làm giàu từ Chứng khoán.